Vượt qua sợ hãi! - "Cuộc tử nạn của thánh Phêrô" - Tuyệt tác thứ 2 trong bộ tranh vượt tầm thời đại của Caravaggio

VƯỢT QUA SỢ HÃI...! 

"CUỘC TỬ NẠN CỦA THÁNH PHÊRÔ" - TUYỆT TÁC THỨ HAI TRONG BỘ TRANH VƯỢT TẦM THỜI ĐẠI CỦA CARAVAGGIO

"Cuộc tử nạn của Thánh Phêrô". Đây là bức tranh thứ hai Caravaggio vẽ năm 1600, theo yêu cầu của Đức Hồng y Tiberio Cerasi.

Cũng như bức kia- “Thánh Phaolô trên đường đến Damascus”  -bức tranh này cũng đã bị Đức Hồng y Tiberio Cerasi từ chối, bởi tính chất hiện thực "tầm thường" của nó. Và, cũng như bức kia, ngay sau khi Đức Hồng y Tiberio Cerasi đột ngột qua đời, Đức Hồng y Sannessio kế nhiệm, đã hết lời khen ngợi và đưa vào nhà nguyện Cerasi trong Thánh đường Santa Maria del Popolo, ở Rome.

***

Cũng như trong bức kia-“Thánh Phaolô trên đường đến Damascus” - trong bức tranh này, Caraveggio đã thể hiện là một bậc thầy trong việc sử dụng ngôn ngữ tượng trưng của ánh sáng một cách tự nhiên. "Ánh sáng Thiên Chúa" như tỏa ra từ vị Thánh, còn những kẻ hành quyết Người thì đang khuất mình trong tối tăm-u mê và sợ hãi...

Và, cũng như với bức kia-“Thánh Phaolô trên đường đến Damascus”-với bức này, Caravaggio đã thể hiện một cách lý giải chủ đề khác hẳn với cách lý giải của những người đương thời. Về Thánh Phaolô, khi mọi người tin rằng, đó là một con người hết sức mạnh mẽ (kẻ đã săn đuổi và bức hại những người theo Chúa), thì Caravaggio lại thể hiện ông đang ngã ngựa với dáng dấp yếu đuối; còn Thánh Phêrô, thường được diễn tả như một người yếu đuối (Kẻ đã ba lần chối Chúa), thì ông lại diễn tả đang đón nhận cái chết trong một dáng dấp vô cùng mạnh mẽ... Sự "khác hẳn" này ở Caravaggio, gần 200 năm sau, đã được nhìn nhận là một cái nhìn "đầy thuyết phục" của một người tinh thông Thần học và hiểu biết tâm lý con người...

***

Về Thánh Phêrô, hầu hết người Công Giáo đều biết, ông là tông đồ trưởng trong số mười hai thánh tông đồ của Chúa Giêsu, và được Chúa trao cho quyền cai quản Hội Thánh. 

Thánh Phêrô được xem là vị Giáo Hoàng đầu tiên của Giáo hội Công giáo. Nguồn sử liệu chính giúp chúng ta tìm hiểu về cuộc đời của ông là sách Tân ước mà chủ yếu là bốn sách Phúc Âm và sách Tông đồ Công vụ.

***

Tháng 8 năm 64, Hoàng đế Nero bắt đầu bách hại giáo dân Thiên Chúa giáo. 

Theo một truyền tụng, Phêrô quyết định đi khỏi Rôma tìm nơi trú ẩn. Nhưng trên con đường Appia, gần cửa Capena, ông đã gặp Chúa Giêsu vác thập giá trên vai. Phêrô hỏi:

"Lạy Chúa, Chúa đi đâu?"

Chúa Giê-su đáp:

"Thầy vào thành Roma để chịu đóng đinh một lần nữa".

Phêrô hiểu ra ẩn ý của Chúa. Ông trở vào thành và chịu tử đạo.

Và khi bị xử, ông đã đề nghị đóng đinh ông ngược đầu trên Thập tự giá, vì thấy không xứng đáng được chết như Thầy mình.

***

Xin ghi chú, cũng như Thánh Phaolô, số lượng tranh, tượng về Thánh Phêrô nhiều vô số kể. Trong đó, có rất nhiều kiệt tác, mà tác phẩm này của Caravaggio là một.

Trong icon, hình tượng Thánh Phêrô được nhận biết bằng hình ảnh vị Thánh một tay cầm "chìa khóa Nước Trời" một tay ôm sách Thánh.

Gian Thánh nhà nguyện Cerasi trong Thánh đường Santa Maria del Popolo, ở Rome, nơi đặt "Cuộc tử nạn của Thánh Phêrô" và “Thánh Phaolô trên đường đến Damascus” của Caravaggio (hai bên)

Nguyên Hưng

(tóm tắt từ bài viết trong "Nghệ thuật Công giáo", tập 2)